In de avond van 11 oktober 2025 liepen honderden deelnemers in stilte van Nationaal Monument Kamp Amersfoort naar station Amersfoort Centraal tijdens de jaarlijkse Tocht van Vrees en Hoop. Onder de deelnemers bevonden zich onder meer verschillende burgemeesters en wethouders. Jongeren van Scouting Impeesa deelden lichtjes uit.
De tocht markeert de herdenking van het grootste transport van gevangenen vanuit Kamp Amersfoort, dat op 11 oktober 1944 plaatsvond. Op die dag werden 1.439 mannen op transport gesteld naar concentratiekamp Neuengamme, nabij Hamburg. Slechts 18 procent van hen overleefde de oorlog. Met de Tocht van Vrees en Hoop wordt hun lot herinnerd en dat van de circa 30.000 andere gevangenen die vanuit Kamp Amersfoort naar andere kampen zijn getransporteerd.
Reflectie op vrijheid en medemenselijkheid
De deelnemers werden vooraf de tocht bij Kamp Amersfoort toegesproken door Micha Bruinvels, directeur-bestuurder van Nationaal Monument Kamp Amersfoort, en Tom-Jan Meeus, journalist bij NRC. Bruinvels herinnerde aan het leed van de gevangenen toen en de lessen voor vandaag:
“Het is onze verantwoordelijkheid om de herinnering aan die slachtoffers niet alleen te bewaren, maar ook om te zetten in een dringende les voor onze huidige samenleving. Zij liepen de route, die wij zo meteen gaan afleggen, met vrees in hun hart, als slachtoffer van een totalitair regime dat de rechtsstaat met voeten trad en het individu elke bescherming ontnam.”
Meeus sloot aan met een pleidooi voor burgerlijke moed en medemenselijkheid:
“De rechtsstaat, de vrije samenleving, de instituties: die zijn er niet voor de politiek, die zijn er voor ons, burgers, en dan is het misschien ook aan ons om ze te beschermen. Dat is niet links of rechts, niet liberaal of conservatief. Dat is een keuze om het gewicht van deze vrije samenleving gezamenlijk te dragen. Als vrijwilligers. Als betrokken burgers. Als vertegenwoordigers van de maatschappelijke democratie. Als tegenwicht voor politieke meelopers. Moed draait lang niet altijd om openbare heldhaftigheid. Moed is geen roekeloosheid. Meestal is moed een kleine daad van empathie die de buitenwereld niet waarneemt.
En bovenal bevordert moed, echte moed, in deze tijd verdraagzaamheid en medemenselijkheid – juist nu te veel politici zich dit blijkbaar niet meer realiseren.”
De route ging langs het herdenkingsmonument voor Joodse slachtoffers van de Holocaust uit Amersfoort, waar de 360 lichtjes van het monument speciaal gingen branden. Bij station Amersfoort vond onder muzikale begeleiding van de Muziekvereniging Sint Caecilia een herdenkingsmoment plaats.
Herdenkingsjaar 80 jaar vrijheid
De Tocht van Vrees en Hoop maakt deel uit van het herdenkingsjaar 80 jaar vrijheid. Kamp Amersfoort was tijdens de Tweede Wereldoorlog een plek van onvrijheid en onrecht. Door de jaarlijkse tocht wordt deze geschiedenis levend gehouden en wordt opgeroepen tot reflectie op wat vrijheid vandaag de dag betekent.
