Op 25 januari gaf onderzoeksjournalist Rosanne Kropman een lezing over haar nieuwe boek ‘Het donkerste donker. Een geschiedenis van Sobibor’ bij Nationaal Monument Kamp Amersfoort.
Sobibor was een vernietigingskamp in het oosten van het huidige Polen. Vanaf 1942 werden hier tenminste 170.000 Joden vermoord, waarvan ongeveer 34.000 Nederlanders. De meesten werden direct na aankomst vergast. Na de opstand op 14 oktober 1943, waarbij het een aantal gevangenen lukte te ontsnappen, werd Sobibor met de grond gelijkgemaakt en alle materiéle én menselijke sporen uitgewist. Daarom maakte Sobibor ook lange tijd geen deel uit van het collectieve geheugen. Sinds 2014 is dit aan het veranderen, dankzij archeologische opgravingen.
Tijdens de lezing vertelde Rosanne Kropman waarom zij geïntrigeerd raakte door Sobibor. Ze lichtte enkele gevangenen – en daders – van het vernietigingskamp uit en nam ons mee door de ontstaansgeschiedenis van het boek. Zo vertelde ze hoe zij gedurende het onderzoek de laatste overlevenden ontmoette, en ook nabestaanden sprak. Ze sprak er over hoe familie van getroffenen tegen haar zeiden dat het “voelt als of we de oorlog zelf moesten doorleven”. Het trauma dat deze ervaringen oproept is dus intergenerationeel, en de stilte die Sobibor lang omhulde maakte het nóg lastiger om het te kunnen verwerken. Rosanne Kropman’s boek helpt om deze stilte te doorbreken.
Het tweede gedeelte van de avond was een interview met historicus en schrijver Gerben Post. Hij vroeg hoe zij er persoonlijk mee omgaat om over zo een onderwerp te schrijven en of het lukt om er afstand van te houden. Haar antwoord is “nee”, het raakt haar inderdaad diep en laat een diepe indruk op haar na.
Haar boodschap is dat we juist moeten vermijden de ogen te sluiten voor de donkerste geschiedenis en dat ze hoopt dat we durven blijven kijken.
Lezing gemist? Blijf via onze nieuwsbrief, de socials (Instagram, Facebook, X, LinkedIn) en de website op de hoogte van toekomstige evenementen!